El Bileği Artroskopisi Nedir?
El bileği artroskopisi, bilek ekleminin iç yapısını doğrudan görselleştirmek ve gerekirse tedavi etmek amacıyla kullanılan minimal invaziv (kapalı) bir cerrahi yöntemdir. İnce bir kamera sistemi (artroskop) ve küçük çaplı cerrahi aletler aracılığıyla, yalnızca birkaç milimetrelik küçük kesilerden eklem içine girilir; bu sayede çevre dokulara zarar vermeden eklem içindeki yapı detaylı şekilde incelenebilir. ([elcerrahi.net][1])
Bu yöntem hem tanı koymak hem de aynı seansta tedavi uygulamak için kullanılabilir. ([Medical Point][2])
Tarihsel Arka Plan
Artroskopik cerrahinin kökenleri, 20. yüzyılın başlarına dayanır. İlk örneklerinden biri, 1912’de Severin Nordentoft tarafından diz ekleminde yapılmıştır. ([Vikipedi][3])
Sonrasında, özellikle diz ekleminde yaygınlaşan artroskopi teknikleri, optik ve ışık teknolojilerindeki gelişmelerle birlikte zamanla diğer eklemlere de uygulanabilir hâle geldi. ([Vikipedi][3])
Özellikle bilek gibi küçük ve karmaşık eklemlerde artroskopinin uygulanabilmesi, optik sistemlerin küçülmesi ve aletlerin miniaturize edilmesi sayesinde mümkün oldu. Bu sayede, 1980’lerden itibaren bilek artroskopisi güvenli, standartlaştırılmış ve tekrar edilebilir bir yöntem haline geldi. ([jassm.org][4])
1980’ler sonrası, cerrahlar arasında eğitim, kurslar, teknik yayınlar artarken — örneğin European Wrist Arthroscopy Society (EWAS) gibi derneklerin kurulması — bilek artroskopisi dünya genelinde yaygınlaştı. ([jassm.org][4])
Günümüzde El Bileği Artroskopisinin Kullanım Alanları
Artroskopi temel olarak şu durumlarda tercih edilir: ([OrthoInfo][5])
– Tanı Amaçlı: Geleneksel görüntüleme yöntemleri (MR, BT vs.) yetersiz kaldığında, eklem içindeki yapıları doğrudan görmek ve gerçek problemi saptamak için. ([Vikipedi][6])
– Tedavi Amaçlı:
– Triangular Fibrocartilage Complex (TFCC) yırtıkları
– Scapholunate ligament veya Lunotriquetral ligament gibi bağ yaralanmaları
– Serbest cisimlerin çıkarılması (eklem içinde kırık parçası, kıkırdak parçası gibi)
– Ulnokarpal sıkışma sendromu, sinovit, ganglion kisti alınması
– İntra‑eklem kırıkları, artroz gibi eklem içi sorunların onarımı. ([Vikipedi][6])
Birçok durumda, tanı ve tedavi aynı seansta yapılabilmektedir; bu da hem zaman kazandırır hem de hastayı ikinci bir ameliyattan kurtarır. ([Medical Point][2])
El Bileği Artroskopisi Nasıl Gerçekleştirilir?
İşlem genellikle bölgesel veya genel anestezi altında yapılır. Eklemin açılması için özel bir traksiyon cihazı ile bilek ve parmaklara çekim uygulanır, böylece eklem aralığı genişletilir. ([Ortopedi İstanbul][7])
Ardından bilek üzerinde 2–3 mm büyüklüğünde “portal” adı verilen küçük kesiler açılır. Bir portelden artroskop (kamera), diğer portallerden ise cerrahi aletler sokulur. Ekranda görülen eklem içi yapılar üzerinden hem tanı konur hem de müdahale yapılabilir. ([Ortopedi İstanbul][7])
İşlem sonrası genellikle atel veya bandaj uygulanır; erken dönemde pasif ya da aktif bilek hareketlerine başlanır, ardından güçlendirme egzersizleriyle rehabilitasyon süreci şekillenir. ([Ortopedi İstanbul][7])
Avantajları ve Sınırlamaları
Avantajlar:
– Küçük kesilerle uygulandığı için doku hasarı, yara izi ve enfeksiyon riski azalır. ([Medical Point][2])
– Açık cerrahiye kıyasla post‑operatif ağrı daha az, iyileşme süreci daha hızlıdır. ([Ortopedi İstanbul][7])
– Tanı ve tedavinin aynı seansta yapılabilmesi, zaman ve maliyet açısından avantaj sağlar. ([OrthoInfo][5])
– Bilek gibi karmaşık, küçük eklemlerde detaylı görüntüleme ve hassas müdahale imkanı verir. ([ortopedistler.com][8])
Sınırlamalar / Riskler:
– Her bilek sorunu artroskopi ile çözülemez; doğru hasta seçimi ve endikasyon çok önemli. ([ScienceDirect][9])
– Portal açımı sırasında sinir veya damar yaralanması riski olabilir. ([Ortopedi İstanbul][7])
– Sıvı irrigasyonu kullanıldığında, sıvının çevre dokulara sızması ödem veya nadir de olsa daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir. ([Vikipedi][6])
– Cerrahın deneyimi ve anatomik bilgi çok kritik — bilek, büyük eklemlere göre daha küçük olduğundan teknik açıdan daha zordur. ([Fabio Tandioy][10])
Güncel Akademik Tartışmalar ve Gelecek Perspektifi
Son yıllarda yapılan çalışmalar, bilek artroskopisinin hem tanısal hem terapötik kullanımında sınırlarının genişlediğini gösteriyor. Özellikle kronik bilek ağrısı ve instabilite vakalarında, artroskopi ile müdahale edilmesinin hasta konforu ve fonksiyonel sonuçlar açısından avantajlı olduğu belirtiliyor. ([ScienceDirect][11])
Ancak bazı cerrahlar, özellikle bağ replasmanları veya karmaşık instabilitelerde artroskopik yaklaşımın açık cerrahiye göre her zaman yeterli olmayabileceğini savunuyor. Bu tartışma, hasta seçimi, cerrah tecrübesi ve uzun dönem izlem sonuçlarına bağlı olarak sürüyor. ([Vikipedi][6])
Ayrıca, artroskopi sırasında kullanılan sıvı irrigasyon sistemlerinin optimize edilmesi, komplikasyon risklerini azaltma, aletlerin ve kameraların daha da miniaturize edilmesi gibi teknik gelişmeler üzerinde çalışmalar devam ediyor. Bu gelişmeler, bilek artroskopisini daha güvenli, etkili ve erişilebilir kılabilir. ([Arthroscopy Techniques][12])
Sonuç
El bileği artroskopisi, modern ortopedi ve el cerrahisi pratiğinde önemli bir yere sahip. Minimal invaziv yapısı, tanı ve tedavi imkânı, hızlı iyileşme, düşük komplikasyon riski gibi avantajları nedeniyle, uygun hastalarda açık cerrahilere kıyasla çok daha çekici bir seçenek. Ancak yöntem, her bilek problemi için uygun olmayabilir; doğru değerlendirme, deneyimli cerrah ve titiz rehabilitasyon süreci çok önemli.
Gelecekte, teknolojik gelişmeler ve klinik deneyim arttıkça — özellikle karmaşık bağ yaralanmaları, instabiliteler, kronik ağrılar gibi durumlarda — artroskopinin rolünün daha da genişlemesi bekleniyor. Bu da hem hastalar hem de cerrahlar için umut verici.
[1]: “El bileği artroskopisi nedir? – El Cerrahi”
[2]: “El bileği Artroskopisi ve Artroskopik Cerrahisi | Medical Point”
[3]: “Arthroscopy”
[4]: “History of wrist arthroscopy – Journal of Arthroscopic Surgery and …”
[5]: “Wrist Arthroscopy – OrthoInfo – AAOS”
[6]: “Wrist arthroscopy”
[7]: “El Bileği Artroskopisi Nedir? Nasıl Yapılır? – Ortopedi İstanbul”
[8]: “El Bi̇leği̇ Artroskopi̇si̇ – El Bi̇leği̇ Artroskopi̇si̇ Nedir”
[9]: “Wrist Arthroscopy – an overview | ScienceDirect Topics”
[10]: “Wrist arthroscopy: indications, portal anatomy and therapeutic advances”
[11]: “Wrist arthroscopy: indications, portal anatomy and therapeutic advances …”
[12]: “Wrist Arthroscopy: Positioning, Portal Placement, and Diagnostic …”